جک دورسی (Jack Dorsey)، مدیرعامل شرکت بلاک (Block) و هم‌بنیان‌گذار توییتر، نسخه آزمایشی یک سرویس پیام‌رسان غیرمتمرکز را منتشر کرده که به‌طور کامل از طریق بلوتوث کار می‌کند.
به گزارش میهن بلاکچین، او در پستی در شبکه اجتماعی X اعلام کرد که آخر هفته‌اش را صرف آشنایی با مفاهیمی مانند شبکه‌های مش بلوتوث (Bluetooth Mesh Networks)، رله‌ها (Relays)، مدل‌های ذخیره و ارسال پیام، الگوهای رمزنگاری پیام و چند موضوع دیگر کرده و هم‌زمان از معرفی پروژه‌ای به نام Bitchat خبر داد.
پلتفرم جدید جک دورسی؛ کاملاً غیرمتمرکز و خصوصی
دورسی در این پست گفت که این سیستم پیام‌رسانی با عنوان چَت مِش بلوتوثی (Bluetooth Mesh Chat)، فضای مشابهی با IRC دارد؛ سیستمی که یادآور روزهای نخست پیام‌رسانی اینترنتی در اواخر دهه ۹۰ میلادی است.
او در وایت‌پیپر این پروژه، جزئیات بیشتری درباره Bitchat ارائه کرد. این اپلیکیشن پیام‌رسان غیرمتمرکز، از طریق شبکه مش بلوتوث کم‌مصرف (BLE) کار می‌کند.
به گفته او، این سرویس امکان ارتباط امن، موقتی و رمزنگاری‌شده را بدون نیاز به زیرساخت‌های اینترنتی فراهم می‌کند. به‌همین دلیل، در برابر قطع اینترنت یا سانسور مقاوم است.
بررسی معماری سیستم Bitchat – منبع: Github
شبکه Bitchat، به‌صورت کاملاً غیرمتمرکز طراحی شده و هیچ سرور مرکزی، حساب کاربری، ایمیل یا شماره تلفن برای ثبت‌نام نیاز ندارد و همچنین به زیرساخت خاصی وابسته نیست.
این سیستم از «پیام‌رسانی موقت» استفاده می‌کند؛ یعنی پیام‌ها به‌طور پیش‌فرض فقط در حافظه دستگاه ذخیره می‌شوند و در پایگاه‌داده مرکزی نگهداری نمی‌شوند. علاوه بر این، رمزنگاری سرتاسری (End-to-End) نیز برای افزایش امنیت در نظر گرفته شده است.
در حالی که اپلیکیشن‌های پیام‌رسان محبوبی مانند واتس‌اپ (WhatsApp) و مسنجر (Messenger)، توسط شرکت‌های متمرکز و سودمحور مانند متا (Meta) اداره می‌شوند و اطلاعات شخصی و محتوای پیام‌ها را به‌عنوان محصول مورد استفاده قرار می‌دهند، Bitchat ساختاری متفاوت دارد.
از سوی دیگر، شبکه‌سازی مش (Mesh) این امکان را فراهم می‌کند که پیام‌ها به‌صورت خودکار و چندمرحله‌ای (Multi-Hop) از طریق دیگر دستگاه‌ها منتقل شوند. کاربران می‌توانند چت‌های گروهی بسازند و برای آن‌ها رمز ورود تعیین کنند؛ همچنین سیستم «ذخیره و ارسال» این امکان را فراهم می‌کند که پیام‌ها برای کاربران آفلاین تا مدت مشخصی ذخیره بمانند.
در ماه آوریل (فروردین)، گزارش‌هایی منتشر شده بود مبنی بر اینکه برخی از پیام‌رسان‌های رایج اطلاعات شخصی و پیام‌های کاربران را جمع‌آوری می‌کنند.
استفاده از رله‌های بلوتوث برای انتقال پیام‌ها
در این سیستم، هر دستگاه به‌عنوان گیرنده و فرستنده عمل می‌کند. این ساختار، یک شبکه خودسازمان‌یافته ایجاد می‌کند که پیام‌ها می‌توانند با عبور از چند دستگاه، به کاربران دورتر برسند. محدوده بلوتوث در این سیستم حدود ۳۰ متر است و نودهای واسط می‌توانند خوشه‌های جدا از هم را به هم وصل کنند.
پیام‌ها، بسته به نوع‌شان (خصوصی، گروهی یا عمومی) رمزنگاری می‌شوند؛ پیام‌های بزرگ نیز به بخش‌های کوچک‌تر (۵۰۰ بایتی) تقسیم می‌شوند.
برنامه‌هایی برای پشتیبانی از وای‌فای در آینده وجود دارد که به این سیستم اجازه می‌دهد پیام‌های حجیم‌تری را منتقل کند.
کاربردهای گوناگون سیستم Bitchat
این سیستم، برای موقعیت‌هایی مانند کنفرانس‌ها، اعتراضات، مناطق بحران‌زده یا هر موقعیتی که در آن اینترنت قطع یا غیرقابل‌اعتماد است، کاربرد دارد.
در پایان این وایت‌پیپر آمده که Bitchat ثابت می‌کند ارتباط امن و خصوصی بدون زیرساخت متمرکز هم ممکن است.
همچنین تأکید شده که ترکیب شبکه مش بلوتوث، رمزنگاری سرتاسری و پروتکل‌های حفظ حریم خصوصی، بستری مقاوم برای ارتباطات فراهم می‌کند؛ بستری که در هر جایی که مردم جمع می‌شوند، حتی بدون اینترنت هم کار می‌کند.
جک دورسی، پیش از این نیز در حوزه پیام‌رسان‌ها فعال بوده است. او زمانی مدیرعامل توییتر بود و در سال ۲۰۱۹ پلتفرم پیام‌رسان غیرمتمرکز بلواسکای (Bluesky) را راه‌اندازی کرد؛ با این حال، در می ۲۰۲۴ (اردیبهشت)، بدون ارائه توضیح از هیات‌مدیره این پروژه کناره‌گیری کرد.
