جامعه ارزهای دیجیتال شاهد ظهور پدیده‌ای نگران‌کننده است که واکنش‌های تندی را به همراه داشته و آن هم ساخت توکن‌هایی است که مستقیماً به دو تراژدی اخیر، یعنی قتل چارلی کرک، فعال محافظه‌کار آمریکایی و قتل ایرینا زاروتسکا، پناهجوی اوکراینی، مرتبط هستند.
به گزارش میهن بلاکچین، منتقدان این اقدام را «غیراخلاقی» و «نفرت‌انگیز» خوانده و سازندگان این توکن‌ها را به بهره‌برداری از غم و اندوه عمومی برای کسب سود متهم کرده‌اند. این توکن‌ها که اغلب با عناوینی مانند «عدالت برای…» عرضه می‌شوند، الگوی رفتاری کلاهبرداری‌های پامپ و دامپ را دنبال می‌کنند و بحث‌های جدی درباره اخلاق در فضای غیرمتمرکز کریپتو را دامن زده‌اند.
از غصه تا سوداگری: داستان دو تراژدی و توکن‌هایشان
ساخت توکن‌های جدید به دنبال رویدادهای خبری، پدیده جدیدی در بازار کریپتو نیست. برای مثال، در اواخر سال ۲۰۲۴، میم‌کوین PNUT در بحبوحه اعتراضات عمومی به مرگ یک سنجاب به نام پینات ساخته شد. اما آنچه عرضه توکن‌های اخیر را متمایز می‌کند، ارتباط مستقیم آن‌ها با تراژدی‌های بزرگ انسانی است.
بر اساس گزارش BBC، چارلی کرک ۳۱ ساله، در حین سخنرانی در دانشگاه یوتا ولی، هدف گلوله قرار گرفت و کشته شد. این رویداد با واکنش گسترده مقامات آمریکایی از جمله جو بایدن و باراک اوباما همراه بود. در حادثه‌ای دیگر، ایرینا زاروتسکا، پناهجوی ۲۳ ساله اوکراینی که از جنگ در کشورش گریخته بود، در تاریخ ۲۲ آگوست در یک قطار با ضربات چاقو به قتل رسید.
در حالی که این دو رویداد باعث اندوه و بحث‌های سیاسی گسترده‌ای شد، گروهی از فعالان بازار کریپتو از آن به عنوان فرصتی برای سودجویی استفاده کردند. داده‌های وبسایت DexScreener نشان می‌دهد که تقریباً بلافاصله پس از انتشار اخبار، چندین توکن با نام عدالت برای چارلی (Justice for Charlie) ایجاد شدند. به طور مشابه، چندین توکن «عدالت برای ایرینا» نیز در ماه سپتامبر عرضه شدند که پس از اعلام کمک مالی ۱ میلیون دلاری ایلان ماسک (در موضوعی مرتبط)، تب و تاب خرید آن‌ها برای مدتی افزایش یافت.
الگوی کلاهبرداری: پامپ و دامپ با چاشنی احساسات
این توکن‌ها یک الگوی رفتاری مشخص را دنبال کردند: در ساعات اولیه، ارزش آن‌ها ده‌ها هزار درصد افزایش یافت، اما آخرین داده‌ها نشان می‌دهد که همگی با سقوط شدید قیمت مواجه شده و در زمان نگارش این خبر در محدوده قرمز قرار دارند. این الگو اغلب با طرح‌های کلاهبرداری پامپ و دامپ یا راگ پول (Rug Pull) مرتبط است.
منبع: دکس اسکرینر
این اقدام با انتقاد شدید تحلیلگران بازار نیز مواجه شده است. کاربری با نام «Crypto Rug Muncher» در شبکه اجتماعی X (توییتر سابق) این توکن‌ها را کلاهبرداری خواند و نوشت:
ساختن توکن‌های کلاهبرداری برای سود بردن از مرگ یک نفر، نفرت‌انگیز است.
منبع: دکس اسکرینر
این تحلیلگر فاش کرد که بزرگترین توکن CHARLIE شاهد فروش قابل توجهی از سوی خودی‌ها (Insider Selling) بوده است. علاوه بر این، بیش از ۷۰۰ کیف پول جدید مرتبط با این توكن ایجاد شده که الگویی مشکوک و از نشانه‌های فعالیت‌های مصنوعی است. تحلیلگر دیگری تخمین زده است که توسعه‌دهندگان پشت توکن‌های CHARLIE و IRYNA تاکنون نزدیک به ۲ میلیون دلار از این طریق به جیب زده‌اند.
توجیه یا ریاکاری؟ دو نگاه متضاد در جامعه کریپتو
با این حال، نظرات در شبکه‌های اجتماعی یکدست نیست. برخی از معامله‌گران از خرید این توکن‌ها دفاع کرده و آن را راهی برای «ادای احترام» به کرک و زاروتسکا می‌دانند. یک کاربر در این باره نوشت:
این فقط یک کوین نیست، یک جنبش برای عدالت است. هر معامله صرفاً سفته‌بازی نیست، بلکه راهی برای حمایت از ایرینا است. نام او شاید در آرامش باشد، اما روی زنجیره (آنچین) زنده خواهد ماند.
ظهور «توکن‌های عدالت» یکی از دشوارترین پرسش‌های اخلاقی صنعت کریپتو را آشکار می‌کند. مرز بین نوآوری، سفته‌بازی و انسانیت کجاست؟ برای برخی، این توکن‌ها نماد همبستگی هستند، اما برای بسیاری دیگر، آن‌ها چیزی جز تلاش‌های بدبینانه برای سود بردن از غم و اندوه پیرامون مرگ غم‌انگیز دو انسان نیستند. تا زمانی که این صنعت با این تنش روبرو نشود، بحث درباره اخلاق در دنیای کریپتو تنها شدیدتر خواهد شد.
